Evaluatie:

Ik ben op zoek gegaan naar manieren om het creatieve bij de leerlingen te stimuleren.
Zo ben ik eerst beginnen nadenken over de leerlingen in mijn klas en wat nu de mogelijke redenen zouden kunnen zijn voor deze beperkte creativiteit. Zo constateerde ik dat dit zou kunnen te maken hebben met faalangst, beperkt zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen. Maar ook hebben de leerlingen het misschien moeilijk met het vinden van oplossingen voor problemen, mogelijkheden of missen ze misschien verbeeldingskracht. 
Vervolgens ben ik hoofdstuk 7 in het boek Zeppelin beginnen lezen en zag ik dat die mogelijke redenen vallen onder de creatieve competenties op emotioneel, cognitief, sociaal, cognitief en technisch niveau. Maar ook werd ik er me van bewust dat het voor de hand liggende denken van de leerlingen ook wel aan de formulering van mijn opdrachten ligt. Deze opdrachten zorgden vaak voor rechtdoor denken. Ik las dat je de leerlingen divergent, flexibel of origineel kan laten denken.

Op die manier heb ik 3 manieren gezocht om aan deze mogelijke valkuilen te werken:

1. Open opdrachten: de oplossing of het eindresultaat niet te veel beperkingen of 'voorwaarden' opleggen zodat de leerlingen nog heel veel wegen uit kunnen.
2. Samenwerken: om faalangst, beperkt verbeeldingsvermogen of beperkte ideeën tegen te gaan. 
3. Leerlingen flexibel, divergent of origineel laten denken. 

Aan de eerste twee manieren heb ik gewerkt via volledige lessen, aan de derde manier heb ik vooral gewerkt tijdens een onderdeel van een les of via tussendoortjes.

 

Hieronder vind je een oplijsting van hoe en wanneer ik gewerkt heb aan deze 3 manieren. Ik evalueer ook telkens kort of ik al dan niet een verbetering zie binnen deze valkuilen. 

- Samenwerking en open opdracht bij les Muziek rond body percussie:  
Dit heeft voor de meeste leerlingen wel goed gewerkt. Ik merkte dat er kinderen waren die van nature minder zelfzeker waren toch plots zelfvertrouwen kregen doordat ze in een kleine groep konden samenwerken. Leerlingen die weinig ideeën hadden tijdens het experimenteren, kwamen hier plots wel met mogelijkheden omdat ze gestimuleerd werden door de andere leerlingen.
Toch waren er op een bepaald moment twee leerlingen (beiden leiderstypes) die weinig betrokken waren en geen zin hadden om deel te nemen aan de opdracht. Zij hebben elkaar ook een beetje aangezet, wat een mogelijke valkuil is bij het samenwerken. Maar toch hebben de andere 2 leden van hun groepje zich wel ingezet en was dit voor hen net een stimulans om zich nog actiever in te zetten. 

- Samenwerking bij les Drama rond emoties:
Binnen deze les heeft deze samenwerking enkel stimulerend gewerkt. Alle groepen en leerlingen (op enkele gekende uitzonderingen na) waren actief aan het werk en ook de samenwerking verliep zeer goed. Hoewel dit een geslaagde les was vanuit de muzische grondhouding, was de opdracht niet zo open. Zo waren er misschien iets te veel vereisten waardoor het creatieve denken misschien wat beperkt werd. Ook kon ik hier misschien een vorm van bv. flexibel denken insteken (bv. het reclamefilmpje uitvoeren zonder woorden te gebruiken). Dit had misschien voor nog meer creativiteit gezorgd. 

- Samenwerking en open opdracht bij de les Beeld rond wind:
Hier kan ik zeggen dat het samenwerken echt wel heeft geleid tot een enorme creativiteit. Ook de opdracht was open, de leerlingen konden alle wegen uit om hier iets van te maken. Ze kregen enkel mee dat ze het concept 'wind' op de één of andere manier moesten betrekken in hun kunstwerk. Hier zijn ze dan ook zeer actief en creatief mee aan de slag gegaan.
Omdat ze dit moesten doen via kosteloos materiaal, hebben de leerlingen ook wel flexibel moeten denken. Zo denk ik aan twee meisjes die het idee hadden om een molentje op een stok te zetten. Er lagen geen stokken bij het materiaal. Zo zouden veel kinderen snel op zoek gaan naar een ander idee wegens onmogelijk. Maar aangezien het kunstwerk niet echt moest werken, hebben ze zich beholpen met een pijpenrager ter vervanging van de stok. 

- Flexibel denken bij de les Beeld rond Kandinsky:
De opdracht bij het werken rond Kandinsky is op zich al een flexibele opdracht: maak een kunstwerk met enkel lijnen en vormen. Maar aangezien er toch enkele leerlingen dit minder abstract hebben uitgevoerd en voor gekende figuren zijn gegaan, heeft dit voor deze les misschien niet zo goed geholpen.
Ik merkte wel dat er toch veel leerlingen al klaar waren en heb hen vervolgens een verrijkende opdracht gegeven: maak een kunstwerk waarbij je 5 cirkels en 5 lijnen gebruikt. Op die manier werd het flexibel denken toch wel gestimuleerd. 

- Divergent denken bij de les Muziek rond body percussie:
Tijdens het experimenteren gingen de leerlingen op zoek naar allerlei manieren om geluiden te maken met hun lichaam. Hierbij kozen ze zelf 2 geluiden die zij het meest origineel vonden en deze werden dan gebruikt in het daaropvolgende ritmespel. 

- Divergent denken tijdens beeldend tussendoortje:
We hadden even tijd over en dit moest worden ingevuld met een activiteit. We speelden een dobbelspel waarbij er in groepen van 5 aan een fantasiewezen werd gewerkt. Zo gooiden de leerlingen elk om beurt met een dobbelsteen. Zo had elk aantal ogen een opdracht: 1 een hoofd, 2 een been, 3 een arm, 4 een lichaam, 5 een gezicht, 6 een accessoire. Deze lichaamsdelen mochten zowel dierlijk als menselijk zijn. Dit voerden ze dan uit en gaven de tekening door. De bedoeling was wel dat je het lichaamsdeel in verbinding bracht met de andere (bv. wanneer je benen moest tekenen en er stond al een lichaam, moest je zien dat de benen aan het lichaam hangen) Dit was een zeer geslaagde activiteit waarbij het creatief denken echt volop tot uiting kwam bij iedereen. 

- Origineel denken via drama-tussendoortje
De leerlingen staan in een kring en 1 iemand stapt naar het midden. Die zegt wat die gaat doen (bv. ik lig te genieten van de zon) en voert dit uit in het midden van de kring. Een tweede leerling gaat associëren en gaat erbij staan (bv. ik ben de zon die vrolijk straalt). Zo blijven de twee leerlingen even staan waarna de eerste weg gaat. Zo blijft er nog maar 1 onderdeel over waarna iemand anders er weer gaat bijstaan. Zo blijft bv. enkel de zon over en iemand anders wordt bv. de maan. De zon gaat weg en iemand verzint iets bij de maan enz... 
Het viel bij deze activiteit wel op dat er weinig of geen betrokkenheid was van bepaalde leerlingen. De andere leerlingen hun creativiteit kwam wel heel goed tot uiting. Misschien kan ik het spel de volgende keer spelen in kleinere groepen.

- Origineel denken via drama-tussendoortje
Hetzelfde concept als het vorige spel. Er komt steeds één iemand naar het midden die in een houding gaat staan (bv. een stoel) en iemand anders speelt er op in. Wanneer de eerste weg gaat, verdwijnt deze keer ook de betekenis van wat de tweede uitbeeldde, waar een volgende leerling dan weer iets anders van maakt. Zo wordt de persoon die bv. eerst op die eerste stoel zat ineens een fiets. 
Zeer geslaagde activiteit! De creativiteit werd zeer sterk aangesproken. Deze keer werd het spel in 3 groepen gespeeld en daardoor was er veel meer betrokkenheid.